Định Giá Cổ Phiếu: Kết hợp ROE và P/B Vào Quyết Định Đầu Tư

Khi sử dụng chỉ số P/B (Giá/ Giá trị sổ sách) để định giá cổ phiếu, bạn chỉ nhìn vào mối quan hệ giữa giá thị trường của công ty và giá trị sổ sách của nó. Tuy nhiên, chỉ số này không thể hiện được mức độ hiệu quả mà doanh nghiệp sử dụng số vốn đó để tạo ra lợi nhuận. Đây là lý do cần kết hợp ROE (Return on Equity) – một chỉ số đánh giá khả năng sinh lời từ vốn chủ sở hữu.

Dưới đây là một số điểm giải thích cụ thể:

• Đánh giá hiệu quả sử dụng vốn: ROE cho biết công ty có khả năng tạo ra lợi nhuận từ mỗi đồng vốn chủ sở hữu hay không. Một ROE cao nghĩa là công ty sử dụng nguồn vốn hiệu quả, tăng giá trị thực của doanh nghiệp theo thời gian. Ngược lại, một công ty có ROE thấp dù có P/B thấp cũng có thể không tạo ra giá trị thực sự.

• So sánh giữa các doanh nghiệp: Khi so sánh các công ty trong cùng ngành, ROE giúp phân biệt giữa các doanh nghiệp có cùng mức P/B. Ví dụ, công ty A và B có cùng P/B nhưng nếu công ty A có ROE cao hơn thì công ty A đang sử dụng số vốn hiệu quả hơn, cho thấy triển vọng tăng trưởng tốt hơn.

• Điều chỉnh cho chất lượng tài sản: Một công ty có chất lượng tài sản và quản trị tốt thường có ROE cao. Vì vậy, mặc dù giá trị sổ sách (book value) có thể không quá ấn tượng, nhưng nếu ROE cao thì điều đó cho thấy tài sản đó đang được sử dụng hiệu quả, làm tăng giá trị thực của công ty.

Tóm lại, kết hợp ROE với P/B cung cấp một bức tranh toàn diện hơn về giá trị cổ phiếu, giúp nhà đầu tư không chỉ nhìn vào giá trị sổ sách mà còn đánh giá được khả năng sinh lời và hiệu quả sử dụng vốn của doanh nghiệp.

Việc kết hợp ROE và P/B trong định giá cổ phiếu không có một “mốc cứng” chung mà áp dụng cho mọi ngành hay công ty, nhưng có một số quy tắc chung giúp nhà đầu tư tham khảo:

1. Mô hình định giá theo tăng trưởng: Trong thực tế, nếu doanh nghiệp có tốc độ tăng trưởng tích cực, công thức trở thành:

   
   

   

   
   

   trong đó:

   • P0​ là giá cổ phiếu tại thời điểm hiện tại (Price).

   • BV0​ là giá trị sổ sách (Book Value) tại thời điểm hiện tại.

   • ROE là tỷ suất lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu (Return on Equity).

   • ρ là tỷ lệ chi trả cổ tức (payout ratio).

   • re là chi phí vốn chủ sở hữu (cost of equity) hay suất sinh lời kỳ vọng nhà đầu tư đòi hỏi.

   • g là tốc độ tăng trưởng dài hạn (growth rate) giả định.

     
     

     Ý nghĩa công thức:

     
     

   • ROE cao → P/B cao (nếu mọi yếu tố khác không đổi): Doanh nghiệp có khả năng sinh lời trên vốn chủ sở hữu tốt thường được thị trường đánh giá cao, kéo theo giá cổ phiếu cao hơn giá trị sổ sách.

   • g (tăng trưởng) cao → P/B cao (với điều kiện ROE > g): Công ty có tốc độ tăng trưởng dài hạn tốt cũng làm tăng định giá P/B.

   • r_e (chi phí vốn/chiết khấu) giảm → P/B tăng: Nếu nhà đầu tư yêu cầu lợi suất thấp (rủi ro ít, chi phí vốn thấp), định giá sẽ cao hơn.

   • Biên an toàn (ROE > g): Nếu một doanh nghiệp có ROE chỉ nhỉnh hơn chút so với g, hệ số P/B cũng không quá cao. Ngược lại, nếu ROE vượt trội nhiều so với g, P/B có thể rất hấp dẫn.

   
   

   Nếu giả sử doanh nghiệp không tăng trưởng (tốc độ tăng trưởng g ≈ 0), tỷ lệ chiết khấu hay yêu cầu lợi nhuận r=10%, ta có mô hình định giá đơn giản:

   
   

   • ROE 10% → P/B ≈ 1

   • ROE 15% → P/B ≈ 1.5

   • ROE 20% → P/B ≈ 2

   • ROE 25% → P/B ≈ 2.5

   
   

2. Quy tắc tham khảo theo từng mức ROE:Mặc dù không có “điểm chuẩn” tuyệt đối, nhưng theo một số nhận định trong giới đầu tư Việt Nam:

   • ROE dưới 10%: Thường cho thấy hiệu quả sử dụng vốn không cao, dẫn đến P/B có xu hướng dưới 1 hoặc rất thấp.

   • ROE từ 10% đến 15%: Công ty có hiệu quả vừa phải, P/B thường nằm trong khoảng 1 đến 1.5 (hoặc 1 đến 2 tùy ngành).

   • ROE từ 15% đến 20%: Nếu doanh nghiệp hoạt động hiệu quả và có triển vọng ổn định, P/B có thể ở mức 2 trở lên.

   • ROE trên 20%: Những doanh nghiệp này thường có hiệu quả sử dụng vốn xuất sắc và khả năng tăng trưởng tốt, do đó P/B có thể cao, nhưng cũng cần lưu ý rủi ro và đặc thù ngành nghề.

     
     

3. Lưu ý:

   • Mối quan hệ giữa ROE và P/B chỉ là một phần của bức tranh định giá. Các yếu tố khác như rủi ro kinh doanh, tiềm năng tăng trưởng, điều kiện ngành và bối cảnh kinh tế đều ảnh hưởng đến mức P/B thực tế.

   • Các “mốc” trên chỉ mang tính chất tham khảo. Trước khi đưa ra quyết định đầu tư, cần so sánh với các doanh nghiệp cùng ngành và xem xét các yếu tố định lượng cũng như định tính khác.

Như vậy, khi kết hợp ROE và P/B, nhà đầu tư có thể sử dụng các công thức và quy tắc tham khảo trên để xác định xem mức P/B hiện tại của một cổ phiếu có phản ánh đúng hiệu quả sử dụng vốn và triển vọng tăng trưởng của doanh nghiệp hay không.